ترمومتر چیست؟
ترمومتر چیست؟
ترمومتر چیست؟ ترمومتر٬گیج دما از جمله تجهیزات ابزار دقیق پر مصرف در صنعت و دنیای گسترده تولید و مانیتورینگ در کارخانه ها و پالایشگاهها و … می‌باشد دماسنج نه تنها دارای مصارف صنعتی بلکه مصارف خانگی را نیز شامل می‌شود اگرچه مدل آنها با هم متفات است اما کارایی یکسانی دارند. بنابراین لازم است که با ساختار و انواع مدل‌های ترمومتر آشنا شویم.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
- معرفی اجمالی ترمومتر
- انواع دماسنج
- طرز کار ترمومتر
- کاربرد ترمومتر
ترمومتر صنعتی چیست؟
ترمومتر از دو کلمه یونانی thermo به معنی گرما و meter به معنی اندازه گیری تشکیل شده است.
دماسنج ها از تجهیزات ابزار دقیقی هستند که دما یا گرادیان دما را با روش‌های مختلفی اندازه می‌گیرند.
از دماسنج‌ها برای اندازه گیری دمای جامدات، مایعات و گازها می‌توان استفاده کرد. (فرم‌های مختلف ماده را می‌توان با یک ترمومتر اندازه گیری کرد.)
ترمومترها از دو عنصر کلیدی تشکیل شده‌اند:
- سنسور دما
- واسطه یا وسیله‌ای که تغییرات فیزیکی را به مقادیر عددی که برای کاربر قابل فهم است تبدیل می‌کند.
مهم‌ترین افرادی که در توسعه ترمومترها به شکل امروزی نقش داشته اند عبارتند از:
Cornelis Drebbel
Robert Fludd
Galileo Galilei
Santorio Santorio
انواع ترمومترها
- ترمومتر تماسی
- ترمومتر غیر تماسی
با گذشت زمان روش‌های مختلف و متنوعی برای اندازه گیری دما طراحی شده است که هر کدام از این روش‌ها مزیتها و معایب خاص خودشان را دارند:
انواع ترمومتر تماسی
دماسنج‌های تماسی معمولا با روش ترموکوپل، جیوه‌ای یا بی متال دمای سیستم را اندازه گیری می‌کنند. در واقع با فرآیند در تماس هستند و از طریق سنسورها قادر به اندازه گیری دمای سیال هستند.
- دماسنج الکلی
- دماسنج جیوه ای
- دماسنج مکانیکی بی متال
- دماسنج کلومی
- دماسنج گالیله ای
- دماسنج کریستالی مایع
- دماسنج کوارتزی
- ترمومتر رکتوم
- دماسنج مقاومتی
- دماسنج معکوسی
- سنسور دمای سیلیکونی
- ترمیستور
- ترموکوپل
- ترمومتر دیجیتال
سنسور ترمومتر صنعتی تماسی عبارت اند از :
- بی متال
- گاز اکچوئیتد
- محفظه جیوه ای
- محفظه الکلی
- ترموکوپل
- RTD
انواع ترمومتر غیر تماسی
- ترمومتر مادون قرمز
دماسنج جیوه ای چگونه کار می کند؟
در دماسنج های جیوه‌ای با افزایش دما جیوه منبسط می‌شود و طول ستون جیوه افزایش می‌یابد و در هنگام کاهش دما طول ستون مایع کاهش می‌یابد و با استقرار جیوه در لوله در کنار عدد دمای آن مشخص می‌شود و سنجش دما به آسودگی انجام می‌شود.
امروزه دماسنج‌ها با واحدهای استانداردی مانند سلسیوس (در کانادا و انگلستان) فارنهایت (در ایالت متحده آمریکا) و کلوین (عمدتا توسط دانشمندان) کالیبره و درجه بندی می‌شوند.
دماسنج بی متال چیست و چگونه کار می کند؟
دماسنج صنعتی بی متال از دو نوار فلزی مختلف و با نقطه دمایی متفاوت برای تبدیل تغییرات دما به تغییرات مکانیکی استفاده می‌کند. نوارهای فلزی معمولا عبارتند از:
- استیل و برنج
- استیل و مس
که به صورت طولی به یکدیگر متصل می‌شوند و گرما به آنها منتقل می‌شود. با توجه به یکسان نبودن ضریب‌های گرمایی دو فلز در صورت گرم و سرد شدن نوار خم می‌گردد.
مقدار خم شدن نوار متناسب با تغییرات دما بوده و یک عقربه را در طول صفحه مدرج حرکت می‌دهد. برای افزایش حساسیت می‌توان طول فلزها را افزایش داد یا به صورت فنری مونتاژ کرد.
ترمومتر عقربه ای معمولا ارزان قیمت، ساده و با دوام است. با توجه به ساختار تمام مکانیکی آن، تنها دمای فعلی محیط را نمایش می‌دهد.
اگر قصد خرید دماسنج بیمتال دارید به شما پیشنهاد می‌کنم تا ابتدا مقاله نکات مهم در انتخاب ترمومتر بی متال را مطالعه نمایید تا انتخاب درستی را در این زمینه داشته باشید.
شاید درمورد انواع ترمومترهای شیشه ای نیاز به مطالعه بیشتر داشته باشید که ما مطالعه پست مربوط به آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
انواع ترمومتر بی متال
- افقی
- عمودی
- تلسکوپی (تاشو)
ترمومترهای افقی دنباله دار یا بیمتال در واقع دماسنج صنعتی هستند که دنباله آنها به صورت افقی یعنی عمودی به صفحه نمایش متصل شده است و هنگام انتخاب آن باید به شرایط فرآیند نگاه کنیم که آیا باید افقی باشد یا عمودی.
دماسج عمودی بیمتال در واقع دنباله آنها که حاوی سنسور می‌باشد به صورت عمودی به فرایند متصل می‌شود و معمولا بیشتر از افقی به فروش می‌روند اما همچنان برای انتخاب آن باید به نوع قرارگیری تجهیز در فرایند توجه نمود.
ترمومتر تلسکوپی (تاشو)S5550ويکا Wika از انواع گیج دما بسیار پر مصرف برند محبوب ویکا آلمان در بازار ایران می‌باشد.
ترمومتر گاز اکچوئیتد چیست و چگونه کار می کند؟
دماسنج گاز اکچوئیتد در واقع از محفظه‌ای که حاوی گاز هلیوم است پر شده و با افزایش دما این گاز منبسط شده و در نتیجه آن فشار افزایش یافته و به سنسور منتقل می‌شود و به این ترتیب عقربه را حرکت داده و موجب نمایش میزان دمای سیال می‌شود.
مقایسه ترمومتر بیمتال و ترمومتر گاز اکچوئیتد
اگر بخوایم این دو مدل از دماسنج‌ها را با هم مقایسه کنیم در واقع باید عنوان کنیم که ترمومتر بیمتال هزینه کمتر و پایداری بهتری در تغییرات آب و هوایی را نسبت به ترمومتر گازی از خود نشان می‌دهد اما در سرعت انتقال دما و پاسخگویی به تغییرات دما ترمومتر گازی سریعتر عمل می‌کند و همچنین قابلیت اتصال به کپیلاری را دارا می‌باشد.
کاربردهای ترمومتر
دماسنج ها را برای کاربردهای متفاوتی می‌توان به کار برد.
- صنعتی
- خانگی
- پزشکی
در آشپزخانه دما را برای اندازه گیری درجه حرارت مواد غذایی به کار می‌برند. همچنین دمای یخچال و فریزر را با دماسنج تنظیم و کنترل می‌کنند.
به عنوان مثال در کارخانه ها، با نصب دماسنج صنعتی در کوره می‌توان آن را خاموش یا روشن کرد.
بنابراین در هنگام انتخاب ترمومتر ابتدا باید کاربرد و محل نصب را مشخص کرد تا بتوان مناسب ترین انتخاب را داشت.
از کاربردهای متداول دماسنج ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- نظارت بر موتورها یا بارگزاری
- سیستم های تهویه مطبوع
- بررسی سیستم های اتوماتیک
- فرآیندهای آماده سازی غذا
- تشخیص مشکلات پنهان
- نظارت بر رطوبت و نشتی یک ساختمان
- شناسایی اتلاف انرژی و عایق بندی ضعیف
- تشخیص خطاهای الکتریکی و لوله کشی
- نصب در آزمایشگاه ها و انبارها
با توجه به تعاریف و مواردی که مطرح کردیم شما برای خرید ترمومتر باید به نوع کاربرد و محل مورد نظر استفاده و همچنین نوع سیال و سیستمی که قرار است دماسنج صنعتی در آن به اندازه گیری بپردازد را در نظر داشته باشید تا انتخابی درست داشته باشید.
به طور کلی قیمت ترمومتر توسط فاکتورهایی همچون دمای مورد اندازه گیری٬ متریال دماسنج صنعتی٬ نوع دماسنج و برند آن را تعیین می‌کنند و برای خرید این تجهیزات اندازه گیری دما باید این موارد را حتما مد نظر داشته باشید.
در این پست سعی کردیم که با کمک تصاویر٬ ویدیو و انواع دسته بندی‌ها به این پرسش که ترمومتر صنعتی چیست پاسخ دهیم و انواع ترمومترها را با توجه به صنایع و کاربردهای مختلف با نگاه به نوع سیال به آن پرداختیم.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.